Leraren leren

Leave a Comment

Op mijn school is het belangrijk dat we leren, samen met de docenten, maar ook met leerlingen en ouders. In die samenwerking kun je als docent/mentor en school de grootste sprongen maken in mijn ogen.

Uiteraard is ‘samen leren’ makkelijker gezegd dan gedaan. Het betekent namelijk dat je als docent jezelf op (sommige) momenten kwetsbaar moet opstellen, omdat de dingen die jij doet niet door iedereen ‘goed’ gevonden worden. En wat is er nu vervelender dan dat mensen dingen die jij doet niet goed vinden? Vaak accepteren we het van onze collega’s wel, maar als leerlingen en ouders zaken ter verbetering aandragen of kritische vragen stellen, sluiten we vaak de deuren.

In de afgelopen periode met onderwijs op afstand heb ik veel contact met ouders gehad: de ouders van de leerlingen uit mijn mentorklas, maar ook met ouders die meedachten over het vormgeven van het anderhalve meter onderwijs dat eventueel moest gaan plaatsvinden na de zomervakantie. In die sessies hebben we vanuit de ouders zoveel input gekregen die we zelf nooit hadden kunnen bedenken.
Ditzelfde hebben we ook met leerlingen gedaan in deze periode. Ook zij gaven input die voor ons heel waardevol is, omdat docenten/OOP anders tegen zaken aankijken dan de leerlingen.

Toen ik net docent en mentor was, vond ik het spannend om leerlingen en ouders om feedback te vragen over hoe ik het deed als mentor en docent en hoe ik het beter/anders zou kunnen doen. Ik was zo druk bezig om alles goed te doen, dat ik geen enkele fout wilde en mocht maken van mezelf. En dat houdt geen mens vol zonder waanzinnig te worden.
Voordat het bij mij doorsloeg na een aantal jaar, zei een collega tegen me: ‘Wat is het ergste dat je kan horen? Je weet dat je net begint als leraar en mentor. Hoe kan iemand, inclusief jezelf, verwachten dat je alles perfect doet? Dat je ooit alles perfect gaat doen? Hoe saai is dat wel niet? Fouten zorgen ervoor dat je stappen vooruit blijft zetten.’ Dat heb ik in mijn oren geknoopt.
Deze collega heeft gelijk: niemand is de perfecte docent/mentor. En misschien moet ook niemand dat zijn, want dan is er geen ruimte voor groei meer, alleen voor zelfvoldaanheid. En daar help je niemand mee vooruit: leerlingen, ouders, collega’s, je school, maar vooral jezelf niet.

 

Back to school

Leave a Comment

Sinds vier weken zijn we weer begonnen met het ‘echte’ lesgeven. Begrijp me niet verkeerd: tijdens de lockdown heb ik ook gewoon geschiedenis gegeven via Teams. Maar tegen bolletjes met initialen of plaatjes van Pino aankijken, is heel wat anders dan leerlingen in levende lijve voor je hebben. Dat is namelijk veel leuker.

‘Het nieuwe normaal’…….ook op school hebben we er mee te maken. De leerlingen hoeven de anderhalve meter onderling niet aan te houden, maar naar het personeel toe dus wel. En dat is soms best ingewikkeld, voor iedereen.
In mijn lokaal heb ik een tafel naast mijn bureau gezet als een soortement van grens, zodat de leerlingen de afstand kunnen houden en ik wel gewoon dingen kan uitleggen tijdens de flexlessen. Maar soms ineens staat er een leerling pal naast me: die is om dat tafeltje heen gelopen en zet zijn iPad voor mijn neus neer. Niet bewust, maar gewoon omdat ‘het nieuwe normaal’ niet in het systeem zit. Meestal doen de leerlingen binnen twee tellen twee stappen achteruit, knikken we elkaar toe en zegt één van ons: ‘Oh ja, anderhalve meter.’
Langzaam merk je dat leerlingen er aan gaan denken. En dat vind ik knap van ze. Ik merk bij mezelf dat ik het namelijk ook lastig vind. Als ik door de klas loop en iemand steekt de vinger op om een vraag te stellen, is mijn instinctieve reactie om naast de leerling te gaan staan. Negen van de tien keer denk ik er aan om dat niet te doen, maar die laatste keer dus niet. Ook in mijn systeem (ik vrees zelfs eigenlijk in mijn natuur) zit die anderhalve meter niet altijd als vanzelfsprekend op school. In mijn leven buiten school doe ik het wel en let ik er vanzelf op. Maar op de één of andere manier is dat op school een stuk ingewikkelder.

Als het afgelopen half jaar ons iets geleerd heeft, is het wel dat we (als onderwijs) in staat zijn om in korte tijd ineens grote stappen te maken. En die stappen zorgen er nu voor dat we de uitdagingen die we nu tegenkomen op school makkelijker aangaan en zien als kansen.
Leerlingen die thuiszitten met Corona-gerelateerde klachten doen via Teams mee met de instructielessen. Ik maak de afspraak aan in Teams en de leerlingen bellen aan het begin van de les in. Ik test of ze me kunnen horen als ik praat met een airpod in mijn oor en deel mijn scherm met ze (het bord met daarop datgene wat ik tijdens de instructie gebruik). En dan gaan we van start. Antwoorden en vragen uit de klas herhaal ik, zodat de thuiszitter deze ook meekrijgt. En zo kunnen we gewoon lekker doorwerken allemaal.
Ook moeten we nadenken over alle activiteiten die als normaal beschouwen, maar die nu niet meer kunnen zoals we het altijd deden: voorlichtingsavonden, onze open dag, PR-campagne voor nieuwe leerlingen……alles moet anders dan voorheen. En in samenspraak met ouders, leerlingen en collega’s komen de meest briljante ideeën tevoorschijn om deze dingen vorm te geven. En daar word ik heel blij van: velen van ons gaan buiten de doos denken. En daarmee tillen we het onderwijs met alle zaken die erbij horen naar een nieuw niveau.

Al deze dingen bieden de komende jaren zoveel nieuwe kansen voor ons onderwijs. En ik denk dat we allemaal anders gaan denken over hoe we onderwijs willen geven en ontvangen. En dat daar een mooie nieuwe vorm van onderwijs en leren uit voort gaat komen.

Oude Grieken en pubers uit de 21ste eeuw

Leave a Comment

Update 20 maart 2020:
Helaas ging het onderstaande congres niet door i.v.m. het Corona-virus.

Binnenkort ga ik met een aantal leerlingen naar een congres om collega’s uit den lande te laten zien hoe mijn leerlingen en ik met mijn het mooie vak geschiedenis bezig zijn. We gaan de Oude Grieken koppelen aan de identiteitsvorming van de leerlingen.
Nu had ik er natuurlijk voor kunnen kiezen om zelf de workshop te gaan verzorgen, maar het leek me meer waardevol om dit door leerlingen te laten doen. Zij werken met de methode die ik gekozen heb en de bijbehorende werkvormen. Deze bewerk ik altijd dusdanig dat het bij mij en mijn manier van lesgeven past. Met grote regelmaat is mijn lokaal dan ook een georganiseerde chaos van leerlingen die bezig zijn om allerlei dingen te onderzoeken die ze nodig hebben voor hun eindproduct.

Maar goed…….Oude Grieken en identiteit van 21ste eeuwse pubers. Dat is een interessante combinatie. Op het eerste gezicht zeggen de meeste mensen dat deze twee dingen niets met elkaar te maken hebben, maar ik zie grote overeenkomsten. De Grieken waren bezig met het zoeken naar de antwoorden op levensvragen door middel van filosofie. Pubers uit de 21ste eeuw zoeken ook antwoorden op levensvragen die voor hen van belang zijn. Wat is er mooier dan leerlingen onderling Socratische gesprekken te laten voeren om zo samen tot een ‘oplossing’ komen: een oplossing in de vorm van een antwoord waarmee ze een volgende stap kunnen zetten.
Tijdens de lessen filosofie die ik aan alle eerste klassen geef bij dit onderwerp komen zulke vragen aan bod. ‘Wie ben ik?’ lijkt een simpele vraag, maar als leerlingen eenmaal aan het overleggen zijn, komen ze er achter dat ze behoorlijk gecompliceerde wezens zijn. Gecompliceerder dan ze zelf vaak in de gaten hebben. En dat is goed, want zo leren ze verschillen te zien bij hun mede-leerlingen en die verschillen te accepteren, omdat een andere belangrijke vraag is ‘Wat is normaal?’ Die vraag trekt bij leerlingen zoveel kastjes in hun hoofd open. En het bijzondere is dat ze eigenlijk altijd tot de conclusie komen dat ‘normaal’ bijzonder subjectief is.

Een ander onderdeel dat belangrijk is bij de Oude Grieken zijn hun verschillende bestuursvormen. Leerlingen denken daar goed over na, over wat ze zelf belangrijk vinden voor een bestuur, wat ze eerlijk vinden en het meest efficiënt. En vaak blijkt eerlijk en efficiënt niet samen te gaan. En dat vinden ze lastig, want dan moeten ze gaan kiezen tussen eerlijk en efficiënt. En leerlingen kiezen dan toch voor eerlijk: dat iedereen wat te zeggen heeft binnen het bestuur van een land.

Ik ben benieuwd hoe de leerlingen het gaan ervaren om zelf de workshops te leiden en geschiedenisdocenten te mogen begeleiden. ‘Mag ik dan zeggen dat ze stil moeten zijn?’, ‘Moeten ze me meneer noemen?’…….dat waren vragen die vrijdag nog voorbij kwamen, maar hoe verder de voorbereiding komt hoe serieuzer ze worden. Het belooft een mooie dag te worden.